Tìm hiểu nguyên lý thiết kế cảnh quan để tạo ra những không gian xanh đẹp và bền vững

Thiết kế cảnh quan là một nghệ thuật và khoa học kết hợp giữa các yếu tố tự nhiên và nhân tạo để tạo ra một không gian sống xanh, đẹp và bền vững. Thiết kế cảnh quan không chỉ mang lại tính thẩm mỹ, mà còn có tác dụng bảo vệ môi trường, tăng cường sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho con người. Để thiết kế cảnh quan một cách hiệu quả, các kiến trúc sư cảnh quan cần tuân theo một số nguyên lý cơ bản.

Tính đồng nhất (Unity)

Tính đồng nhất là một nguyên lý quan trọng, sự lặp đi lặp lại một cách tuần hoàn, có trật tự thống nhất và nhất quán của các yếu tố như chủng loại, chiều cao, độ rộng, kích thước, kết cấu, màu sắc,… của cây, đá, vật dụng trang trí hay các nhóm thực vật nói chung để tạo nên một không gian cảnh quan hài hòa, đẹp mắt.

Tính đơn giản (Simplicity)

Tính đơn giản là việc loại bỏ các chi tiết thừa, không cần thiết để tạo ra một không gian cảnh quan tối giản, gần gũi, hài hòa, tránh rối mắt. Tính đơn giản không có nghĩa là thiếu sáng tạo hay nhàm chán, mà là biết lựa chọn những yếu tố cần thiết, phù hợp và hợp lý cho không gian cảnh quan. Để áp dụng tính đơn giản trong thiết kế cảnh quan, bạn có thể tham khảo một số gợi ý sau đây:

• Hạn chế sử dụng quá nhiều màu sắc, hình dạng và kích thước khác nhau cho các loại cây cảnh, hoa, đá, gạch, vật liệu trang trí… Bạn nên chọn một gam màu chủ đạo và một số màu phụ hợp, cũng như những hình dạng và kích thước đơn giản, đồng bộ và cân đối .
• Sắp xếp các yếu tố cảnh quan theo một trật tự logic, rõ ràng và dễ nhìn. Bạn nên tạo ra những điểm nhấn, những khu vực chức năng và những lối đi tiện lợi . Tránh để các yếu tố cảnh quan bị lộn xộn, rối mắt hoặc che khuất nhau.
• Tận dụng những yếu tố tự nhiên có sẵn trong không gian cảnh quan, như ánh sáng, gió, nước, địa hình… Bạn nên thiết kế cảnh quan sao cho hòa hợp với môi trường xung quanh, tạo ra những cảm giác thư giãn, thoải mái và gần gũi với thiên nhiên.

Chuyển tiếp tự nhiên (Natural transition)

Tính chuyển tiếp tự nhiên là sự liên kết giữa các yếu tố cảnh quan khác nhau, như cây xanh, đất, nước, đá, ánh sáng, âm thanh, màu sắc, hình dạng, kích thước,… Mục tiêu của tính chuyển tiếp tự nhiên là tạo ra một cảm giác thống nhất, liền mạch và đa dạng trong cảnh quan, tránh sự đột ngột, rời rạc và đơn điệu.

Để đạt được tính chuyển tiếp tự nhiên trong thiết kế cảnh quan, có một số nguyên tắc cần tuân theo, như sau:

• Sử dụng các loại cây phù hợp với điều kiện khí hậu, địa hình, đất và nước của khu vực. Các loại cây nên có sự phối hợp về chiều cao, hình dạng, màu sắc, hoa, lá,… để tạo ra sự đồng điệu và độc đáo.
• Tạo ra các khu vực chuyển tiếp giữa các yếu tố cảnh quan, như bờ cỏ, bờ đá, bờ nước, bờ cây,…  Các khu vực chuyển tiếp nên có độ rộng, độ dốc, độ cong và độ mịn phù hợp với tỷ lệ và tính chất của các yếu tố cảnh quan.
• Sử dụng các phương pháp thi công và vật liệu thân thiện với môi trường, như tái chế, tái sử dụng, sử dụng năng lượng tái tạo, giảm thiểu chất thải,… Các phương pháp và vật liệu này giúp bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu ô nhiễm và tiết kiệm chi phí.

Tính chuyển tiếp tự nhiên trong thiết kế cảnh quan là một xu hướng hiện đại và bắt mắt, mang lại nhiều lợi ích cho cả con người và thiên nhiên. Bằng cách áp dụng các nguyên tắc trên, bạn có thể tạo ra những không gian xanh đẹp mắt, sinh động và bền vững cho dự án của mình.

Tính cân bằng (Balance)

Tính cân bằng trong thiết kế cảnh quan là một yếu tố quan trọng để tạo ra một không gian sống hài hòa, thẩm mỹ và bền vững. Tính cân bằng có thể được hiểu theo nhiều cách khác nhau, nhưng chủ yếu là sự phân bổ hợp lý của các yếu tố cảnh quan như cây xanh, nước, đá, đường nét, màu sắc, ánh sáng,… Tính cân bằng cũng liên quan đến sự hài hòa giữa cảnh quan và kiến trúc, cũng như giữa con người và thiên nhiên.

Có nhiều cách để tạo ra tính chuyển cân bằng trong thiết kế cảnh quan, chẳng hạn như:

• Xác định trục đối xứng và điểm nhấn của cảnh quan, và phân bổ các yếu tố cảnh quan theo trục đó.
• Sử dụng các yếu tố cảnh quan có kích thước, hình dạng, màu sắc và chất liệu phù hợp với phong cách và mục đích của cảnh quan.
• Tạo sự đa dạng và phong phú trong cảnh quan bằng cách kết hợp các yếu tố cảnh quan khác nhau, nhưng vẫn giữ được sự liên kết và thống nhất.
• Tận dụng các yếu tố tự nhiên, như ánh sáng, gió, nước, v.v. để tăng cường tính cân bằng và sinh động cho cảnh quan.
• Tham khảo các ví dụ về cảnh quan cân bằng từ các nền văn hóa và lịch sử khác nhau, như cảnh quan Pháp, cảnh quan Nhật Bản, cảnh quan Trung Quốc,…

Tính cân bằng trong thiết kế cảnh quan không chỉ là một kỹ thuật, mà còn là một nghệ thuật. Một cảnh quan cân bằng sẽ mang lại cho người xem một cảm giác thư giãn, hài lòng và hạnh phúc. Đó là mục tiêu mà mọi nhà thiết kế cảnh quan đều hướng đến.

Tính nhấn (Emphasis)

Tính nhấn trong cảnh quan có thể được thể hiện qua nhiều phương thức khác nhau, như màu sắc, hình dạng, kích thước, vật liệu, ánh sáng, âm thanh, chuyển động, hoặc sự tương phản giữa các yếu tố. Một số ví dụ về tính nhấn trong thiết kế cảnh quan là:

• Bức tường xanh lá cây với một bức tranh hoa hồng đỏ rực rỡ.
• Đài phun nước cao với ánh sáng và âm thanh tạo ra hiệu ứng sinh động.
• Khu vườn Nhật Bản với những cây bonsai nhỏ xinh và những viên đá lớn.
• Con đường uốn lượn với những hàng cây xanh mướt và những bóng hoa nhiều màu.

Tính nhấn trong thiết kế cảnh quan giúp tăng cường sự hấp dẫn, phong phú và độc đáo của không gian. Tuy nhiên, tính nhấn cũng cần được cân đối và hợp lý, không nên quá nhiều hoặc quá ít, quá rõ ràng hoặc quá mờ nhạt, để tránh gây ra sự rối mắt, nhàm chán hoặc mất điểm nhấn. Một thiết kế cảnh quan tốt là một thiết kế có tính nhấn hài hòa và phù hợp với mục đích, đối tượng và bối cảnh sử dụng.

Tính đa dạng (Variety)

Tính đa dạng trong thiết kế cảnh quan là một yếu tố quan trọng để tạo ra những không gian sống xanh, bền vững và hấp dẫn. Tính đa dạng có thể được thể hiện qua nhiều khía cạnh, như đa dạng về loại cây trồng, đa dạng về kiểu dáng, đa dạng về màu sắc, đa dạng về chức năng và đa dạng về phong cách. Một thiết kế cảnh quan đa dạng sẽ mang lại nhiều lợi ích cho con người và môi trường như:

• Tăng cường sức khỏe và tinh thần cho người sử dụng, bởi vì họ có thể tiếp xúc với nhiều loại cây trồng khác nhau, tận hưởng những mùi hương, âm thanh và cảm giác khác biệt.
• Giảm thiểu nguy cơ bị ảnh hưởng bởi các tác nhân gây hại, như sâu bệnh, hạn hán, lũ lụt, nóng quá mức, bởi vì một hệ sinh thái đa dạng sẽ có khả năng thích ứng và phục hồi cao hơn.
• Tạo ra những điểm nhấn và sự hài hòa cho không gian, bởi vì một thiết kế cảnh quan đa dạng sẽ có nhiều kiểu dáng, màu sắc và phong cách khác nhau, tạo ra sự phong phú và độc đáo cho không gian.
• Đáp ứng nhiều nhu cầu và sở thích của người sử dụng, bởi vì một thiết kế cảnh quan đa dạng sẽ có nhiều chức năng khác nhau, như nơi nghỉ ngơi, nơi vui chơi, nơi học tập, nơi làm việc, nơi giao lưu và nơi bảo tồn.

Vì vậy, tính đa dạng trong thiết kế cảnh quan là một yếu tố không thể bỏ qua khi muốn tạo ra những không gian sống xanh, bền vững và hấp dẫn cho con người và môi trường.

Tính liên kết (Connection)

Tính liên kết trong thiết kế cảnh quan là khả năng tạo ra sự hài hòa, thống nhất và liên tục giữa các yếu tố của không gian cảnh quan, bao gồm cả thiên nhiên và nhân tạo. Tính liên kết giúp cho cảnh quan có được sự logic, cân bằng và phản ánh được chủ đề, ý tưởng thiết kế. Để đạt được tính liên kết, người thiết kế cảnh quan cần áp dụng các nguyên tắc cơ bản như tính thống nhất, tính đơn giản, chuyển tiếp tự nhiên, cân bằng, màu sắc, đường, cân đối, lặp lại và bền vững. 

Ngoài ra, người thiết kế cảnh quan cũng cần nghiên cứu quy hoạch cảnh quan để tạo dựng và giải quyết mối quan hệ giữa thiên nhiên và nhân tạo, ở phạm vi vĩ mô. Thiết kế cảnh quan là một ngành có quan hệ mật thiết với kiến trúc, kỹ thuật dân dụng và có giá trị cao về công năng, thẩm mỹ và môi sinh.

Tính bền vững (Sustainability)

Tính bền vững là một khái niệm liên quan đến việc tạo ra các không gian ngoài trời vừa đẹp vừa thân thiện với môi trường và con người. Tính bền vững trong thiết kế cảnh quan có thể bao gồm các yếu tố sau:

• Sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo, như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, để cung cấp ánh sáng, điện, nước cho các công trình cảnh quan.
• Sử dụng các vật liệu tái chế, tự nhiên, hoặc sinh học, để giảm thiểu sự phụ thuộc vào các vật liệu truyền thống, tiết kiệm tài nguyên và giảm lượng rác thải.
• Tận dụng các yếu tố tự nhiên, như gió, nước, cảnh quan, hệ sinh thái, để tạo ra các không gian sống trong lành, dễ chịu, và hòa hợp với thiên nhiên.
• Áp dụng các biện pháp xử lý chất thải, như phân hủy, tái sử dụng, hoặc tái tạo, để giảm thiểu sự ô nhiễm và tác động tiêu cực đến môi trường.
• Chú trọng hòa nhập với môi trường, cảnh quan, và văn hóa của các khu vực xung quanh, để tôn trọng và phát huy các giá trị di sản, truyền thống, và đa dạng sinh học.

Đây là những nguyên lý thiết kế cảnh quan cơ bản mà bạn cần biết khi muốn tạo ra một không gian xanh cho mình. Bằng cách áp dụng những nguyên lý này, bạn sẽ có thể thiết kế cảnh quan một cách khoa học, sáng tạo và bền vững. Nếu bạn cần thêm sự trợ giúp, bạn có thể liên hệ với Cảnh Quan Sân Vườn Xanh để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.